Przestępstwo korupcji gospodarczej – art.296a kk

Po kilkunastu latach funkcjonowania gospodarki wolnorynkowej w 2003 r. ustawodawca zdecydował się  dokonać penalizacji procederu polegającego na  korupcji gospodarczej, co motywowano jego szkodliwością społeczną oraz znaczeniem dla prawidłowego funkcjonowania obrotu gospodarczego. Niewątpliwie przestępstwo stypizowane w treści art. 296a kk godzi w zasadę wolnej konkurencji naruszając swobodę działania podmiotów gospodarczych.

Co to jest korupcja gospodarcza? Na jakich zasadach odpowiada jej sprawca? Jakie kary grożą za takie przestępstwo? Na te pytania odpowiemy w ramach niniejszego artykułu.

Istota przestępstwa korupcji gospodarczej

Przestępstwo korupcji gospodarczej, zwane też przestępstwem korupcji menadżerskiej, uregulowane jest w art. 296a § 1 Kodeksu karnego. Dopuszcza się go osoba, która pełniąc funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność gospodarczą lub też pozostając z nią w stosunku pracy, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, żąda lub przyjmuje od osoby trzeciej korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę. W zamian, ekwiwalentnie, zobowiązuje się ona do nadużycia udzielonych jej uprawnień lub niedopełnienia ciążącego na niej obowiązku w taki sposób, który może wyrządzić tej jednostce szkodę majątkową albo stanowić czyn nieuczciwej konkurencji lub niedopuszczalną czynność preferencyjną na rzecz nabywcy bądź odbiorcy towaru, usługi albo świadczenia.

Inną postać tego przestępstwa stanowi tzw. przekupstwo gospodarcze, polegające na udzieleniu albo obietnicy udzielenia za wyżej opisane działanie, korzyści majątkowej lub osobistej, czyli potocznie rzecz ujmując łapówki (art. 296a § 2 kk).

Co oznacza korzyść majątkowa i osobista?

Podkreślenia wymaga, że przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej, oznacza objęcie jej przez sprawcę w faktyczne władanie. Natomiast przyjęcie obietnicy takiej korzyści, sprowadza się do zaakceptowania przez sprawcę przyrzeczenia jej udzielenia.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, korzyścią majątkową jest dobro, za pomocą którego można zaspokoić potrzebę materialną i które zawiera wartość ekonomiczną. Jest nią przysporzenie majątku albo uniknięcie strat lub zmniejszenie obciążeń majątku.

Tak więc może to być świadczenie pieniężne, darowizna rzeczy, udzielenie pożyczki, cesja wierzytelności etc.

Natomiast korzyść osobista jest świadczeniem o charakterze niemajątkowym. Zatem jej celem jest zaspokojenie potrzeby niematerialnej. Może to być na przykład złożenie obietnicy awansu.

Odpowiedzialność karna za korupcję gospodarczą

Korupcja gospodarcza, w obydwu jej postaciach zagrożona jest, co do zasady, karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Musimy jednak pamiętać, że przestępstwo to może przybrać także formę:

• uprzywilejowaną, zagrożoną niższa sankcją,
• kwalifikowaną, za którą przewidziana jest wyższa kara.

W pierwszym przypadku, chodzi o czyn mniejszej wagi, a więc o niższej społecznej szkodliwości, który zagrożony jest grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 2 lat (art. 296a § 3 kk).

W razie postaci kwalifikowanej, kiedy sprawca wyrządza znaczną szkodę majątkową, podlega on karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat (art. 296a § 4 kk).

Dodać trzeba, że zgodnie z art. 115 § 7, w zw. z § 5 kk, znaczną szkodą jest taka, której wartość przekracza 200. 000 złotych.

Klauzula bezkarności

Ustawodawca przewidział sytuację, w której sprawca przestępstwa korupcji gospodarczej, w obu jej postaciach, nie będzie podlegał odpowiedzialności karnej.

Zgodnie bowiem z art. 296a § 5 kk – nie podlega karze sprawca takiego przestępstwa,  jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały wprawdzie przez niego przyjęte, jednakże powiadomił on następnie o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.

Powyższy artykuł jedynie pokrótce przedstawia najważniejsze zagadnienia związane z istotą procederu jakim jest korupcja gospodarcza. Kancelaria podejmuje się spraw dotyczących przestępczości gospodarczej, reprezentując klientów na wszystkich etapach postępowania, zatem zachęcamy do bezpośredniego kontaktu.

kancelaria@skalski-adwokat.pl